Czym są i do czego służą szafy rack?

Ostatnia aktualizacja 2025-05-13

Urządzenia sieciowe routery, kontrolery WLAN, serwery czy macierze dyskowe, powinny być przechowywane w odpowiednich warunkach. Właściwą organizację i ochronę tych urządzeń zapewnią szafy rack.

Na sieć teleinformatyczną składa się szereg urządzeń sieciowych i duże ilości przewodów. Oprócz samych serwerów znajdziemy zatem macierze danych, dyski, switche czy UPS-y, a także wiele innych, które są istotne z perspektywy funkcjonowania danego przedsiębiorstwa. Im większe przedsiębiorstwo, zakład produkcyjny czy magazyn, tym struktura jest bardziej skomplikowana i rozbudowana, co przekłada się na większą ilość sprzętu, który musimy zabezpieczyć. W organizacji i zarządzaniu całą tą strukturą teleinformatyczną pomogą nam szafy rack. 

Czytaj też: Projektowanie sieci bezprzewodowej WLAN i propagacja fal radiowych

Gdzie wykorzystywane są szafy rack?

Szafy rack, określane również jako szafy serwerowe, teleinformatyczne (IT) czy (rzadziej) szafy krosownicze, służą do organizacji, przechowywania i zabezpieczenia kluczowego sprzętu teleinformatycznego, który zarządza infrastrukturą danej organizacji. Nazwa “rack” nie jest przypadkowa – termin ten odnosi się do szaf, obudów i stojaków zaprojektowanych według określonego standardu przemysłowego, w których serwery, komputery i pozostały sprzęt sieciowy są organizowane i utrzymywane za pomocą półek lub płyt montażowych.

Szafy tego typu kojarzymy najczęściej z serwerowniami, jednak to nie jedyne miejsce ich zastosowania. Szafy rackowe są wykorzystywane po prostu wszędzie tam, gdzie zachodzi potrzeba zabezpieczenia sprzętu teleinformatycznego. 

Przykłady?

• Centralne punkty dystrybucyjne, takie jak serwerownie, gdzie szafa rack stanowi kluczowy element infrastruktury umożliwiający przechowywanie serwerów, macierzy dyskowych czy generatorów zasilania UPS itp. 
• Punkty pośrednie / rozdzielcze / dystrybucyjne na piętrach budynków, gdzie szafy rackowe umożliwiają efektywne zarządzanie siecią i sprzętem w danej organizacji lub firmie.
• Zewnętrzne centra danych, to lokalizacje w których zazwyczaj duża ilość szaf rackowych służy do przechowywania i zabezpieczania sprzętu teleinformatycznego.

Jak skonstruowana jest szafa rack? 

Jak wspomniałem wyżej,  szafy tego typu muszą wyróżniać się określoną konstrukcją, która wynika bezpośrednio ze standardów. Najbardziej rozpowszechniony jest obecnie standard określany przez EIA (Electronic Industries Association), według którego produkowane są szafy stojące i wiszące, a także inne urządzenia do przechowywania sprzętu o szerokości 19 cali (48,26 cm). 

Dlaczego właśnie 19, a nie na przykład 21? Można powiedzieć, że… tak się utarło. Pierwotnie szafy serwerowe o szerokości 19 cali były stosowane w USA do organizacji wojskowych przyrządów sterujących. W wojsku jednolitość rozmiarów wszystkich urządzeń umożliwiała łatwe, szybkie montowanie, wymianę i konserwację. Ten standard wojskowy przeszedł później do sektora cywilnego i stał się powszechny na całym świecie. 

Szczegółowe wytyczne dotyczące wymogów, jakie mogą spełniać urządzenia tego typu, opisane są szczegółowo w dokumencie EIA-310-D. 

Nie oznacza to jednak, że szafy rackowe mogą być produkowane tylko w standardzie 19 cali. Spotyka się również inne szafy o szerokościach, jak 10″, 21″ lub 24″ (np. szafy produkowane przez IBM), ale stanowią one zdecydowaną niszę na rynku. Standardem jednak jest 19 cali. 

Szafy typu rack najczęściej wykonywane są z wytrzymałej stalowej blachy. Z przodu mają przeszklone drzwi, które pozwalają na kontrolę sprzętu bez konieczności otwierania. Wewnątrz szafy znajduje się specyficzny system mocowania z dwiema lub trzema parami belek montażowych (z charakterystycznymi otworami). 

Szafy, ze względu na przechowywany w nich sprzęt elektroniczny, są wyposażone w odpowiednie wentylatory, które pozwalają na chłodzenie pracującego sprzętu. Co więcej, w zależności od potrzeb, we wnętrzu szafy znajdują się dodatkowe elementy, takie jak organizery, dodatkowe półki, listwy zasilające, bezpieczniki i zabezpieczenia. 

Szafy muszą być skonstruowane zgodnie ze specyfikacją i muszą mieć odpowiednią szerokość, wysokość i głębokość, która jest ustalona normami, najczęściej IEC-60297 i EIA-310.

Rodzaje szaf typu rack

Szafy rack dostępne są w kilku wariantach i wielu rozmiarach, które możemy dopasować do naszych potrzeb oraz rodzaju sprzętu, jaki chcemy w nich przechowywać. W zależności od tego mamy dostęp do szaf stojących, wiszących, a także szaf mobilnych.

Wiszące szafy rack

Wiszące szafy rack to teleinformatyczne szafy przystosowane do montowania na ścianie. Na rynku możemy spotkać się z dwoma wariantami takiej szafy: jednosekcyjną i dwusekcyjną. Czym się różnią? W przypadku szafy jednosekcyjnej dostęp do urządzeń zapewniony jest jedynie od jednej strony konstrukcji, w dwusekcyjnej — analogicznie – dostęp jest zarówno od przodu, jak i od tyłu szafki. Tego typu szafki, ze względu na swoje rozmiary, przeznaczone są do przechowywania między innymi sprzętu do monitoringu oraz niewielkich urządzeń sieciowych. Wiszące modele mają ograniczone obciążenie, które wynosi zazwyczaj 60 kg.

Stojące szafy rack

Stojące szafy rack to najczęściej spotykane szafy, które zazwyczaj znajdujemy między innymi w serwerowniach. Są to szafy o dużym udźwigu (nawet do 1000 kg), przeznaczone do umiejscowienia na podłodze. Tego typu szafy stosowane są w miejscach o bardzo rozbudowanej strukturze teleinformatycznej, gdzie mamy do przechowywania dużej ilości sprzętu i przewodów. Najczęściej spotykamy je w serwerowniach, punktach dystrybucyjnych oraz dużych przedsiębiorstwach i magazynach.

Mobilna szafa rack

Mobilna szafa rack  to odmiana szafy stojącej, która w odróżnieniu od tej pierwszej ma kółka zamiast stopek. Parametry szafy na kółkach są dokładnie takie same jak w przypadku szafy stojącej. Różnica polega na tym, że jest ona mobilna, czyli możemy w zależności od potrzeb przemieszczać ją w inne miejsca naszego przedsiębiorstwa czy organizacji.

Co jeszcze znajduje się w szafie rack? Krótko o akcesoriach 

Wyposażenie szaf rackowych to nie tylko kwestia samej obudowy, ale również akcesoriów, które umożliwiają efektywną i bezpieczną organizację sprzętu teleinformatycznego. Każdy z tych elementów odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu porządku i funkcjonalności szafy. 

• Patchpanele (panele krosownicze): Stanowią one fundament pasywnych komponentów okablowania strukturalnego. Dzięki nim możliwe jest uporządkowanie kabli skrętkowych, co ułatwia zarządzanie połączeniami oraz podłączanie sprzętu aktywnego. 
• Panele porządkujące (tzw. organizery kabli): Pozwalają na uporządkowanie patchcordów, zapewniając ich bezpieczne i łatwe prowadzenie, co przekłada się na większą klarowność i mniejsze ryzyko uszkodzeń. 
• Wentylatory: Kluczowe i konieczne elementy szafy, pozwalają na swobodną cyrkulację powietrza. Wentylatory zapewniają odpowiednią temperaturę i wymuszają obieg powietrza, co jest kluczowe dla wydajności i trwałości sprzętu. 
• Półki rackowe: Jak w każdym dobrym magazynie, tak i w szafach rackowych niezbędne są półki. Półki o solidnej konstrukcji z charakterystycznymi perforacjami (dziurkami) lepszej cyrkulacji powietrza pozwalają na dobrą organizację sprzętu wewnątrz.
• Listwy zasilające, bezpieczniki i zabezpieczenia: To nieodłączny element każdej szafy rackowej. Zapewniają one stabilne zasilanie, ochronę przed przepięciami i inne zabezpieczenia, które są kluczowe dla bezpieczeństwa i ciągłości pracy urządzeń. 

Zobacz również: Skrzynki montażowe AP – co warto o nich wiedzieć?

Jak prawidłowo zorganizować szafę RACK – kluczowe zasady i najlepsze praktyki

Organizacja szafy RACK to temat, który zdecydowanie nie powinien być bagatelizowany. Dobrze rozmieszczone urządzenia i porządek w okablowaniu to nie tylko kwestia estetyki — to podstawa sprawnie działającej infrastruktury sieciowej. Odpowiednie uporządkowanie sprzętu przekłada się na stabilność pracy, lepsze chłodzenie, prostszą obsługę i znacznie szybszą diagnostykę w przypadku awarii.

Dlaczego warto zadbać o organizację szafy RACK?

Dobrze zaprojektowana szafa to:

• Większa niezawodność i dłuższa żywotność urządzeń,
• Lepsze chłodzenie i optymalna temperatura pracy,
• Łatwiejsze zarządzanie i szybsze usuwanie usterek,
• Profesjonalny wygląd infrastruktury IT.

Jak to zrobić dobrze? Podstawowe zasady organizacji

Rozmieszczenie urządzeń w szafie RACK nie powinno być przypadkowe. Odpowiednie planowanie układu szafy pozwala na lepsze wykorzystanie przestrzeni i ułatwia przyszłe modyfikacje instalacji. Poza tym układając w szafie sprzęt wg pewnych reguł możemy nie tylko poprawić ergonomię pracy, ale również zabezpieczyć go  przed awariami wynikającymi z niewłaściwego rozmieszczenia. 

 Chociaż każda instalacja ma swoje indywidualne potrzeby, istnieje kilka uniwersalnych zasad, które zawsze warto brać pod uwagę. O czym warto pamiętać?

• Łatwy dostęp — najczęściej serwisowane urządzenia trzymaj w zasięgu ręki.
• Ciężkie rzeczy na dole — UPS-y i inne masywne urządzenia montuj na dnie szafy, żeby zapewnić stabilność całej konstrukcji.
• Grupowanie wg głębokości — łatwiej zaplanować okablowanie i zarządzać przestrzenią.
• Krótkie przewody — im mniej kabla zwisa w szafie, tym mniejsze ryzyko splątania i problemów z wentylacją.
• Zapas miejsca — zawsze zostaw kilka jednostek “U” na przyszłą rozbudowę.

Jak rozmieszczać sprzęt w szafie?

Prawidłowe rozmieszczenie urządzeń w szafie RACK to klucz do bezproblemowego działania całej infrastruktury. Odpowiednia kolejność montażu pozwala nie tylko na optymalizację przepływu powietrza, ale również na wygodniejszy dostęp do najważniejszych komponentów. Przemyślane rozmieszczenie sprzętu minimalizuje ryzyko uszkodzeń oraz skraca czas potrzebny na wszelkie interwencje serwisowe. Warto więc już na etapie planowania zastanowić się, jak najlepiej poukładać urządzenia.

• Dolna część: UPS-y, listwy zasilające, organizery akumulatorów.
• Środek: Switche, serwery, NAS-y — sprzęt, z którego często korzystamy.
• Góra: Patchpanele, organizery kabli.
• Półki: Sprzęt bez mocowań 19″, np. routery domowe, rejestratory CCTV.

Pamiętaj też o wentylatorach — ich prawidłowe rozmieszczenie ma ogromny wpływ na chłodzenie.

Okablowanie — jak utrzymać porządek?

Organizacja kabli w szafie RACK jest tak samo ważna jak rozmieszczenie urządzeń. Zaniedbanie tej kwestii prowadzi do chaosu, a w konsekwencji do problemów technicznych i utrudnionej konserwacji. Przejrzyste i uporządkowane okablowanie nie tylko poprawia wygląd całej instalacji, ale też zapewnia bezpieczniejsze warunki pracy dla urządzeń. Dlatego warto podejść do tego zadania z pełnym zaangażowaniem.

• Planuj trasy kabli już na etapie projektowania.
• Używaj organizerów poziomych i pionowych.
• Oznaczaj kable etykietami lub kolorami.
• Dopasowuj długość kabli — bez zbędnych zapętleń.
• Stosuj rzępy zamiast opasek zaciskowych — łatwiej zmienić konfigurację i nie uszkodzisz izolacji.

Patchpanele pozwalają ładnie zakończyć okablowanie strukturalne i zachować przejrzystość całej instalacji.

Co jeszcze warto uwzględnić?

• Zasilanie: listwy zasilające i awaryjne UPS-y zamontowane stabilnie.
• Chłodzenie: wentylatory szafy, klimatyzacja pomieszczenia, odpowiedni przepływ powietrza.
• Akcesoria: półki, szuflady, oświetlenie LED w szafie.
• Bezpieczeństwo: zamykana szafa, dostęp tylko dla upoważnionych osób, odpowiednia ochrona przeciwpożąrowa.

Dobrze przemyślana szafa RACK to nie tylko porządek, ale też wyższa jakość pracy całej infrastruktury IT. Pamiętaj — dobra organizacja kabli, rozsądne rozmieszczenie sprzętu i dbałość o chłodzenie to rzeczy, które procentują każdego dnia.

Dlaczego warto kupić szafę rack?

Szafy rack są niezbędnym elementem infrastruktury teleinformatycznej w każdej nowoczesnej organizacji. Sprawdzą się wszędzie tam, gdzie znajduje się rozbudowana struktura sieciowa. Ich zadaniem jest nie tylko zachowanie porządku i bezpieczeństwa sprzętu, ale również zapewnienie jego optymalnej pracy poprzez odpowiednią cyrkulację powietrza, stabilne zasilanie i łatwość dostępu do urządzeń. 

Czytaj również: Okablowanie strukturalne – elementy składowe i projektowanie

Wybór odpowiedniej szafy rack i jej akcesoriów powinien być starannie przemyślany i dostosowany do specyficznych potrzeb danej organizacji, co przekłada się na efektywność i długotrwałe, bezproblemowe użytkowanie. W erze cyfryzacji i rosnącej ilości danych, szafy rack stanowią fundament dobrze zorganizowanego i funkcjonalnego środowiska IT.

Potrzebujesz wsparcia w wyborze szafy rack?

Zapraszam do kontaktu telefonicznego ze mną pod numerem +48 22 299 25 15 lub pozostaw wiadomość przez formularz kontaktowy. Bezpłatnie przeprowadzimy mini analizę twoich procesów względem szafy rack, jakości, ceny i wymagań funkcjonalnych.

Piotr Tamulewicz, doradca ds. rozwiązań IT w SEBITU.