Oznakowanie BHP w magazynie w świetle przepisów

Oznakowanie BHP w magazynie to element zapewniający bezpieczeństwo pracownikom i sprawną organizację pracy. Jego znaczenie rośnie wraz z dynamicznym rozwojem sektora logistycznego. Jasne znaki ostrzegawcze minimalizują ryzyko wypadków i zwiększają efektywność działań magazynowych. W tym artykule omówimy zasady i praktyczne zastosowanie znaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w miejscu pracy jakim jest magazyn.

Powierzchnia współczesnych magazynów często wynosi od kilkuset do kilku tysięcy metrów kwadratowych, na których umiejscowione są strefy rozładunkowo-załadunkowe, przyjęcia towaru, strefy składowania i kompletacji, a także rozmieszczone są strefy wysyłek. Większość strefy składowania zajmują specjalnie przygotowane regały. W zależności od typu magazynu – niskiego, średniego czy wysokiego składowania – regały mogą osiągać wysokość od 12 do nawet 50 metrów. Pozwalają one na maksymalne wykorzystanie dostępnej przestrzeni do przechowywania zapasów – od podłogi aż po sufit. Dzięki temu, na stosunkowo niewielkiej przestrzeni, w zależności od typu magazynu, można mieć dostęp do setek, a nawet tysięcy różnych produktów.

Każdego dnia, pracownicy magazynu ręcznie lub (częściej) z pomocą specjalnych urządzeń przeładunkowych wykonują wiele operacji magazynowych w tym przyjmowanie, składowanie czy wydawanie towarów, które opuszczają magazyn i wyruszają w dalszą drogę. W takim dużym magazynie jednocześnie może przebywać od kilkunastu do kilkudziesięciu osób, obsługujących suwnice, wózki widłowe (zobacz też: terminale do wózków widłowych >>), podnośniki paletowe czy inne urządzenia (np. ręczne kolektory danych >>)
Jednym z największych wyzwań w zarządzaniu takim magazynem jest zapewnienie każdemu pracownikowi możliwości bezpiecznego i sprawnego wykonywania swoich zadań. Kluczem do sukcesu jest odpowiednia organizacja magazynu, w której ważnym elementem jest właściwe oznakowanie poszczególnych jego części – od odpowiednich oznaczeń regałów, przez tablice informacyjne, po oznaczone ciągi komunikacyjne.

Dlaczego oznakowanie magazynu jest ważne?

Oznakowanie magazynu jest ważne z wielu powodów, z których najważniejsze dotyczą kwestii bezpieczeństwa.

Bezpieczeństwo

W magazynach, zwłaszcza w strefach wysokiego składowania, pracownicy narażeni są na różnego typu zagrożenia. Niewłaściwe oznakowanie przestrzeni magazynowej może spowodować między innymi:

• Potrącenie pracowników magazynu,
• Kolizje pojazdów na niewielkiej przestrzeni magazynowej,
• Zderzenia pojazdów z regałami,
• Upadek ładunku w strefach ruchu lub w obszarach roboczych.

Poprawa organizacji pracy

Właściwe oznakowanie w magazynie przyczynia się nie tylko do poprawy bezpieczeństwa pracy i zmniejszenia potencjalnego ryzyka wypadku, ale również wpływa na efektywność i wydajność. Odpowiednie oznaczenia pionowe i poziome poprawiają organizację pracy, kontrolę nad ruchem wewnętrznym i przyspieszają wykonywanie operacji. W efekcie przyczyniają się do stworzenia sprawnie funkcjonującego, bezpiecznego i wydajnego środowiska pracy w magazynie.

Rodzaje oznaczeń występujących w magazynie

Ogólnie możemy wydzielić dwa rodzaje oznaczeń, które występują zarówno w hali produkcyjnej, jak i w magazynie:

Oznakowania służące bezpieczeństwu

Oznakowanie w tej kategorii ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom oraz minimalizację ryzyka wypadków. Obejmuje to znaki ostrzegawcze, znaki zakazu, znaki przeciwpożarowe, oznaczenia stref niebezpieczeństwa oraz inne wizualne wskazówki, które pomagają kierować ruchem i ostrzegać przed potencjalnymi zagrożeniami.

Oznakowania poprawiające organizację pracy

Takie oznakowania skupiają się na zwiększeniu efektywności i wydajności w magazynie. Poprzez odpowiednie oznaczenie stref, ścieżek komunikacyjnych, miejsc składowania czy regałów wysokiego składowania, pracownicy mogą łatwiej poruszać się po magazynie, co przyspiesza wykonywanie operacji.

Konieczność montażu w magazynie pierwszego typu oznaczeń wynika bezpośrednio z przepisów, a ich forma jest szczegółowo określona przez ustawodawcę. Drugi typ to oznakowanie mające na celu ułatwienie nawigacji i organizacji pracy w magazynie. Ten typ oznakowania dotyczy już wewnętrznej polityki firmy i związanej z nią działalności.

Oznakowanie bezpieczeństwa – przepisy prawne

Kwestia prawidłowego oznakowania przestrzeni magazynowej i przemysłowej nie wynika jedynie z wewnętrznej polityki przedsiębiorstwa, lecz bezpośrednio z litery prawa. Konieczność odpowiedniego oznakowania przestrzeni przemysłowych wynika zarówno z polskich przepisów prawa, jak i dyrektyw unijnych (DYREKTYWA RADY 92/58/EWG). Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej, pracodawca ma obowiązek: “zapewnić na terenie zakładu pracy wykonane i oznakowane, zgodnie z polskimi normami i właściwymi przepisami, drogi komunikacyjne i transportowe, drogi dla pieszych oraz dojazdy pożarowe i utrzymywać je w stanie niestwarzającym zagrożeń dla użytkowników.”

Każdy, kto planuje budowę hali przemysłowej lub magazynu – niskiego, średniego czy wysokiego składowania – musi bezwzględnie stosować się do tych przepisów. Wszystkie te oznaczenia dotyczą bezpośrednio kwestii bezpieczeństwa pracowników.

Gdzie w magazynie i hali produkcyjnej powinny znajdować się oznaczenia?

Oznaczenia powinny być umieszczane wszędzie tam, “gdzie nie można zlikwidować zagrożenia środkami ochrony zbiorowej lub innymi środkami stosowanymi w organizacji pracy”, innymi słowy w miejscach, gdzie istnieje ryzyko wypadku, któremu nie można zapobiec inaczej. Wśród miejsc, na które szczególnie zwraca uwagę ustawodawca, znajdują się:

• Miejsca, w których istnieje realne zagrożenie dla bezpieczeństwa pracownika. Powinny być one odpowiednio oznakowane za pomocą widocznych barw lub znaków bezpieczeństwa.
• Otwory, zagłębienia i niebezpieczne miejsca na przejściach, takich jak stopnie.
• Miejsca z ryzykiem kolizji, upadku lub spadania przedmiotów. Oznakowanie skośnymi pasami, naprzemiennie żółtymi i czarnymi lub czerwonymi i białymi.
• Miejsca, gdzie piesi mogą niespodziewanie wejść, np. przed bramami i drzwiami. W tym przypadku konieczne jest stosowanie barier lub innych środków ochronnych.

Osobne wytyczne dotyczą oznakowania poziomego, czyli dróg, zarówno tych wewnętrznych zakładowych, jak i wewnątrz hali produkcyjnej czy magazynu. Zgodnie z przepisami na tych obszarach wymagane jest:

• Stałe oznakowanie dróg w budynkach i na zewnątrz za pomocą ciągłych pasów o dobrze widocznej barwie, najlepiej żółtej lub białej.
• Uwzględnienie bezpiecznej odległości między pojazdami, a przeszkodami oraz między pieszymi, a pojazdami.
• Oznakowanie stałych dróg na zewnątrz budynków, jeśli nie są one otoczone odpowiednimi barierami lub chodnikami.

Jakie oznaczenia bezpieczeństwa powinny znaleźć się w hali przemysłowej?

Ustawodawca nie tylko informuje nas o konieczności oznaczenia, ale również wprowadza przepisy je ujednolicające. Dyrektywa unijna określa ogólne minimalne wymagania dotyczące znaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w miejscu pracy.

W praktyce oznacza to, że w miejscu pracy powinny być umieszczone odpowiednie znaki i sygnały, które są łatwo zrozumiałe i widoczne. Powinny one wskazywać potencjalne zagrożenia, zasady postępowania oraz drogi ewakuacyjne.

Zgodnie z wytycznymi unijnymi, w zakładzie pracy lub magazynie powinny być umieszczone ściśle określone zestawy znaków, które podzielono na:

• Znaki stałe: Dotyczą zakazów, ostrzeżeń, obowiązków, wskazówek do ewakuacji oraz lokalizacji sprzętu przeciwpożarowego. Muszą być trwale oznaczone odpowiednią barwą bezpieczeństwa lub znakiem. Trasy ruchu również muszą być trwale oznaczone.
• Znaki rzadko występujące: Mogą obejmować znaki świetlne, sygnały dźwiękowe lub komunikaty werbalne, stosowane w specjalnych sytuacjach, takich jak wezwania do ewakuacji czy kierowanie ludźmi.

Ustawodawca dopuszcza możliwość modyfikacji lub łączenia oznakowania, pozwalając na stosowanie różnorodnych środków o równoważnej skuteczności, takich jak barwa bezpieczeństwa czy znaki świetlne. Niektóre znaki można stosować jednocześnie, jak np. sygnały świetlne i dźwiękowe.

Oznakowanie musi być spójne i charakteryzować się określonymi kształtami i barwami, które są powszechnie stosowane do przekazywania informacji, ostrzeżeń czy nakazów.

• Czerwona: Oznacza zakaz, alarm, zatrzymanie, ewakuację i urządzenia przeciwpożarowe.
• Żółta lub bursztynowa: Ostrzeżenie, zachowanie ostrożności i kontrolę.
• Niebieska: Znaki nakazu, określone zachowania i środki ochrony.
• Zielona: Wyjścia ewakuacyjne, pierwsza pomoc, powrót do normalnych warunków.

Znaki zakazu wg ustawy

Znaki ostrzegawcze wg ustawy

Znaki nakazu wg ustawy

Znaki wyjścia ewakuacyjnego lub pierwszej pomocy

Oznakowanie przeciwpożarowe/oznaczenie niebezpiecznych miejsc ( na dole)

Sprawdź również: Projektowanie instalacji przeciwpożarowej w budynkach

O czym trzeba pamiętać przy wdrażaniu oznakowanie BHP w magazynie?

Ważne jest, by oznakowanie było dostosowane do poziomu umiejętności oraz poziomu wiedzy pracowników.

• Ocena ryzyka: Przed wprowadzeniem oznakowania warto przeprowadzić ocenę ryzyka w miejscu pracy, aby upewnić się, że uwzględnione zostały wszystkie potencjalne zagrożenia.
• Widoczność i czytelność: Oznakowanie musi być łatwo widoczne i czytelne z odpowiedniej odległości dla każdego pracownika, nawet w warunkach ograniczonej widoczności.
• Lokalizacja: Oznakowania powinny być umieszczone w miejscach, gdzie pracownicy mają największe ryzyko napotkania na potencjalne zagrożenia.
• Regularna aktualizacja: Oznakowanie powinno być regularnie sprawdzane pod kątem aktualności i widoczności.
• Szkolenia: Pracownicy powinni być szkoleni w zakresie rozumienia i przestrzegania oznakowania bezpieczeństwa. W ten sposób mamy pewność, że znaki te zostaną prawidłowo zinterpretowane przez wszystkich, niezależnie od ich stażu pracy czy doświadczenia.

Wdrożenie znaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w magazynie stanowi kluczowy element gwarantujący sprawną organizację pracy i bezpieczeństwo pracowników. W ten sposób zminimalizujemy ryzyko wypadków, poprawimy organizację pracy i zwiększymy produktywność. Ważne jest jednak, aby pamiętać o regularnej ocenie i aktualizacji oznakowania oraz zapewnieniu niezbędnych szkoleń dla pracowników.

Czytaj również: Okablowanie strukturalne – elementy składowe i projektowanie

Potrzebujesz wsparcia w zakresie wdrożenia oznakowania magazynu, hali produkcyjnej?

Zapraszam do kontaktu telefonicznego ze mną pod numerem +48 515 135 478 lub mailowego pod adresem pt@sebitu.pl. Wybierzemy najlepsze rozwiązanie pod względem jakości, ceny i wymagań funkcjonalnych.