Jakie są rodzaje kodów kreskowych?

Kod kreskowy to element, bez którego trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie współczesnego systemu automatycznej identyfikacji danych. Znajdziemy go praktycznie na każdym towarze i produkcie. To niezwykle przydatne ogniwo wspomagające proces śledzenia zasobów i zapasów w organizacjach i w całym łańcuchu dostaw.

Co to jest kod kreskowy?

Zasada działania kodu kreskowego jest dość prosta. Jest on po prostu graficzną reprezentacją pewnych zakodowanych danych, których wizualnych odpowiednikiem są ciemne i jasne elementy. W zależności od symboliki opisującej budowę danego kodu, mogą one oznaczać różne typy tych informacji. Czym jest symbolika kodu? To sposób, w jaki znaki pisma, czytelne wzrokowo, odwzorowane są poprzez te jasne i ciemne elementy o różnej szerokości. Każdy kod, który jest zgodny z daną symboliką jest unikalny. Właśnie dlatego jesteśmy w stanie bez problemu zidentyfikować zawarte w nich dane i odnaleźć je w systemie.

Jak łatwo się domyślić, istnieje wiele rodzajów standardów kodowania i typów kodów kreskowych, z których niektóre są lepiej dostosowane do różnych typów zastosowań niż inne. Niektóre kody kreskowe znajdziemy tylko i wyłącznie na produktach spożywczych sprzedawanych w detalu a innej chętniej stosowane są np. w magazynie. Dodatkowo niektóre branże ustalane własne normy związane etykietami zasobów i inwentarza fizycznego, co pozwala na ustanowienie uniwersalnych praktyk zapewniających spójność w całej branży i przesyłanie zasobów i danych do innych organizacji. Czasami z tej różnorodności i bogactwie kodów kreskowych trudno jest wybrać ten, który będzie najbardziej odpowiedni dla potrzeb biznesu. Poniżej prezentuje najbardziej popularne i stosowane współcześnie rodzaje kodów kreskowych.

Czym są kody GS1?

Bardzo często w kontekście kodów kreskowych spotykamy się z pojęciem: kody GS1.
Kody kreskowe GS1 to wszystkie kody, które są zgodne ze standardami GS1. A czym jest samo GS1? 
GS1 to organizacja o charakterze międzynarodowym. GS1 funkcjonuje od 1973 roku,  a jej głównym zadaniem jest opracowywanie, zarządzanie zbiorem  globalnych standardów i dostosowywanie ich do potrzeb globalnego i  lokalnego rynku. 
GS 1 ma siedzibę w Brukseli (Belgia) i w Princeton (USA). Swoje przedstawicielstwa ma w 112 krajach, a w Polsce działa od 1990 roku w Poznaniu.

Najbardziej znanym standardem monitorowanym przez GS1 pozwalającym w unikalny i spójny sposób identyfikować produkty, aktywa, wysyłki i fizyczne lokalizacje jest kod kreskowy.  Szacuje się, że  na całym świecie z  kodów kreskowych GS1 korzysta 2 miliony przedsiębiorstw. Do najbardziej znanych kodów kreskowych funkcjonujących w systemie GS1 należą  kody  EAN/UPC.  W tych standardach mieszczą się również takie kody jak: ITF-14, GS1-128, GS1 DataBar, GS1 DataMatrix oraz GS1 QR.

Klasyfikacja kodów kreskowych.

Rodzaje kodów kreskowych najogólniej możemy podzielić na dwie kategorie: jednowymiarowe 1 D i dwuwymiarowe 2D. Mogą zawierać same liczby w systemie dziesiętnym (kody numeryczne) lub liczby i inne oznaczenia (kody alfanumeryczne).

Kody 1D – jednowymiarowe

Jednowymiarowe kody 1D (liniowy) to rodzaj oznaczeń, które najczęściej stosujemy w różnych gałęziach gospodarki. Wyróżniają się prostą, linearną strukturą, w której wszystkie informacje uporządkowane poziomo od lewej do prawej. Kody jednowymiarowe mogą być oczywiście bardziej lub mniej rozbudowane. Niektóre mogą kodować tylko liczby, a inne mogą kodować dowolny znak z klawiatury. W zależności od konkretnego typu używanego kodu kreskowego 1D można zakodować od 20 do 25 znaków.

Code 39

Code 39 zawiera znaki alfanumeryczne. Składa się z dziewięciu elementów –  5 kresek i 4 spacji, z których 3 są szerokie i 6 wąskich. Koduje 43 różne wielkie litery alfabetu, cyfry, znaki graficzne oraz spację i ma możliwość zakodowania wszystkich 128 znaków ASCII. 

To jeden z najstarszych rodzajów oznakowania i powszechnie jest stosowany w elektronice, służbie zdrowia i administracji. To  tzw. kod dyskretny, samosprawdzający się kod o zmiennej długości. W kodzie dyskretnym przerwy między znakami nie zawierają żadnych informacji. Samokontrola oznacza, że ​​kod  ma wbudowane procedury sprawdzania poprawności jego odczytu. Oznacza to, że skanery kodów kreskowych będą w stanie go bezbłędnie  odczytać nawet w sytuacji, gdy został częściowo uszkodzony.

Atutem Code 39 jest to, że jest to, że może mieć zmienną długość i nie ma ograniczeń związanych z liczbą znaków, którą można zakodować. To, jak długi będzie kod, zależy od naszych preferencji i potrzeb, a jego limit określamy długością etykiety.

Code 128

Code 128 to jeden z najpopularniejszych liniowych kodów kreskowych o największej gęstości. Używa się go wówczas, gdy konieczne jest zakodowanie dużej ilości danych na stosunkowo niewielkiej przestrzeni. Właśnie dlatego powszechnie stosujemy ten kod w branży medycznej czy produkcji elektroniki.
Zawiera znaki alfanumeryczne wywodzący się z zestawu 128 znaków ASCII (0-9, a-z, A-Z i niektórych znaków specjalnych). W tym kodzie każdy znak składa się z trzech pasków i trzech spacji. Paski i spacje mają 4 różne szerokości (1, 2, 3 lub 4 jednostki), przy czym suma szerokości kresek jest parzysta, a suma odstępów jest nieparzysta, co daje w sumie 11 jednostek na znak.

Kod UPC

Uniwersalny kod produktu (UPC-A) stosowany na całym świecie głównie w Stanach Zjednoczonych, ale również w UK, Australii czy Nowej Zelandii. Składa się z 12-cyfr kodu w tym prefiksu firmy UPC oraz numeru przypisanego do tego unikalnego produktu. Ostatnia liczba to cyfra kontrolna obliczona na podstawie poprzednich 11 liczb i używana do weryfikacji ważności numeru kodu kreskowego.
Kody UPC nadawane są przez GS1 – Global Standards Organization, wcześniej znaną jako Uniform Code Council. GS1 to organizacja o charakterze non-profit, która zajmuje się opracowywaniem i zarządzaniem standardami związanymi z komunikacją między firmami i towarami. Jednym z ich najważniejszych zadań jest identyfikacja produktów i przypisywanie kodów.
Z tego powodu możemy być pewni, że każdy kod UPC nadany przez GS1 jest unikalny i nie ma dwóch produktów na świecie o tym samym kodzie.

Międzynarodowy numer artykułu (EAN)

EAN to kody kreskowy, który stosowane są przede wszystkim w Europie. W swojej strukturze jest podobny do UPC. Istnieje w dwóch odmianach EAN – 13 (12 cyfr danych i jedną cyfrę kontrolną) oraz EAN – 8 (7 cyfr danych i 1 cyfra kontrolna). Ten drugi jest najczęściej używany w połączeniu z ISSN (Międzynarodowy Znormalizowany Numer Wydawnictw Ciągłych) i ISBN (Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki) do identyfikacji publikacji prasowych, magazynów i wydawców.

Kod ITF (Interleaved 2 OF 5)

Ten rodzaj kodu bardzo często wykorzystujemy w magazynach, dystrybucji i produkcji.
To kod kreskowy numeryczny i parzysty. Oznacza to, że w tym kodzie każde dwie cyfry są sparowane, aby utworzyć jeden symbol. Z tego powodu, aby ten format działał, liczba użytych cyfr w kodzie zawsze musi być parzysta. Na końcu nieparzystego zestawu liczb zwykle dodaje się zero.

Codabar

To rodzaj prostego kodu kreskowego, który często wykorzystujemy w bibliotekach, bankach krwi i w firmach kurierskich. Symbolika zestawu znaków Codabar składa się z symboli kodu kreskowego reprezentujących znaki 0-9, litery od A do D oraz następujące symbole: -. $ / +. Jego niewątpliwą zaletą jest to, że może być wydrukowany praktycznie na każdej drukarce etykiet, a jego generowanie nie jest zbyt skomplikowane.

Code 93

Code 39 jest alfanumerycznym kodem kreskowym o stałej szerokości pojedynczego znaku i zmiennej długości. Ma szerokość dziewięciu modułów i zawsze ma trzy kreski i trzy spacje.
Kod tego typu, ze względu na małą gęstość zapisu danych, stosujemy najczęściej w branży motoryzacyjnej do oznaczania części. Nie nadaje się do umieszczania na małych przedmiotach. To kod bardzo uniwersalny, który możemy odczytać przez praktycznie każdy czytnik kodów kreskowych.

MSI PLESSEY

Kody MSI Plessey są zdolne do kodowania tylko liczb, ale mogą mieć zmienną długość, przez co umożliwiają zakodowanie prawie każdej ilość danych. Najczęściej stosuje się je do zarządzania zapasami w handlu detalicznym, np. oznaczania półek w sklepach. Używamy także w magazynach i innych obiektach magazynowych, aby ułatwić dokładne sprawdzanie zapasów.

Sprawdź też artykuł – Czym się różni etykieta termiczna od termotransferowej?

Kody 2D – dwuwymiarowe.

Ten rodzaj kodów kreskowych jak sama nazwa wskazuje, prezentuje dane za pomocą dwuwymiarowych symboli i kształtów, zarówno na płaszczyźnie poziomej, jak i pionowej. Oznacza to, że za pomocą kodów 2D możemy zakodować nawet do 7089 znaków.
Zaletą kodów kreskowych 2D jest możliwość wbudowania redundancji lub mechanizmów samokontroli. A to sprawia, że z tego rodzaju kodów możemy odczytać dane nawet po ich znacznym uszkodzeniu.

PDF 417

Ten rodzaj kodu kreskowego jest w pewnym sensie połączeniem kodu 1D z 2 D. Składa się z 3 do 90 wierszy i zawiera cechy typowe dla jedno- i dwuwymiarowych kodów kreskowych. Właśnie dlatego, można go również odczytać za pomocą prostego liniowego skanera kodów kreskowych. Jego zaletą jest to, że może zakodować stosunkowo dużo informacji, wadą – zajmuje dużo miejsca. Kody PDF417 są używane głównie przez organizacje komercyjne i rządowe.

Kody QR – “szybkiego reagowania”

To jeden z najpopularniejszych i najbardziej rozpoznawalnych dwuwymiarowych kodów kreskowych. Wynika to z tego, że może go odczytać każdy, kto ma smartfona i prostą aplikację do odczytu kodów kreskowych. Z tego powodu bardzo często stosowane są w akcjach marketingowych, w reklamach, plakatach, czasopismach czy na opakowaniach produktów. QR może zakodować do 2509 znaków numerycznych lub 1520 znaków alfanumerycznych i ma wbudowane trzy poziomy wykrywania błędów. W ten sposób możemy bez problemu odczytywać zawarte w nim informacje, nawet jeśli część kodu została uszkodzona.

Datamatrix

Kody Datamatrix oferują dużą gęstość danych, dlatego ​​zajmują mniej miejsca na produktach i zasobach. Ten rodzaj kodu może zakodować do 3116 znaków z zestawu znaków ASCII. Ich struktura umożliwia skanerom identyfikację kodu kreskowego i odczytanie go niezależnie od orientacji kodu. Podobnie jak inne rodzaje kodów zawierają wbudowane mechanizmy korekcji błędów. Z tego powodu są czytelne nawet w niskiej rozdzielczości lub przy różnych pozycjach skanowania.
Datamatrix stosowane są głównie w Stanach Zjednoczonych i Europie. Znakuje się nimi części w przemyśle lotniczym, elektronicznym (np. procesory) i motoryzacyjnym. Można je również wykorzystywać w logistyce, zarządzaniu dokumentami, usługach pocztowych i opiece zdrowotnej.

Aztec code

Ten kod o dość oryginalnej, etnicznej nazwie może przechowywać ogromne ilości danych przy zachowaniu stosunkowo niewielkich rozmiarów. Jego nazwa jest nawiązaniem do wewnętrznego elementu, który przypomina piramidę schodkową oglądaną z lotu ptaka. To alfanumeryczny kod o dużej gęstości, który pozwala na zapisanie 3832 znaków numerycznych lub 3067 alfanumerycznych.
Aztec code stosujemy głównie w branży transportowej i lotniczej np. w biletach czy kartach pokładowych linii lotniczych.

Zobacz też artykuł – Jak wybrać kolektor danych?

Jak wybrać kod kreskowy?

Poniższa lista prezentuje zestaw najczęściej stosowanych kodów kreskowych i nie wyczerpuje wszystkich możliwości, jakie oferowane są w zakresie automatycznej identyfikacji i oprogramowania do wydruku etykiet. W ogromie tych możliwości czasami trudno jest wybrać ten kod, który będzie najlepiej spełniał nasze oczekiwania Przed wyborem kodu kreskowego warto zadać sobie kilka pytań pomocniczych.

• Ile mamy miejsca na opakowaniu produktu i czy mamy ograniczenie przestrzennie?
• Czy kod kreskowy musi obsługiwać litery i cyfry?
• Ile danych musimy zakodować w kodzie kreskowym?
• Czy kod kreskowy użyjemy na produkcie detalicznym sprzedawanym w sklepach?
• Czy kod kreskowy będziemy używać do śledzenia aktywów firmy lub zarządzania zapasami?
• Na jakiej powierzchni będziemy drukować kod kreskowy?

Chcesz skonsultować się w kwestii narzędzi do obsługi kodów kreskowych?

Zapraszam do kontaktu telefonicznego ze mną pod numerem +48 515 135 478 lub mailowego pod adresem pt@sebitu.pl. Zadzwoń do mnie. Wspólnie wybierzemy odpowiednie urządzenia do twoich potrzeb biznesowych.

Ostatnia aktualizacja 2024-01-18